Sarp
New member
İngiltere'de Kölelik Ne Zaman Bitti?
İngiltere’de köleliğin son bulması, yalnızca bir hukuki düzenlemenin ötesinde, derin toplumsal değişimlerin ve küresel baskıların sonucudur. İngiltere’de kölelik, 19. yüzyılın başlarında sona erdi. Ancak bu tarihsel süreç, yalnızca bir yasa değişikliğiyle açıklanamaz; köleliğin son bulması, ekonomik, toplumsal ve politik etkenlerin birleşimiyle gerçekleşmiştir.
İngiltere’de Köleliğin Tarihsel Arka Planı
İngiltere'de kölelik, aslında Romalılar’ın Britanya’yı fethetmesinden sonra, M.S. 1. yüzyılda başlamıştır. Orta Çağ boyunca kölelik, genellikle savaş esirleri ve borçlulardan sağlanıyordu. Ancak 16. yüzyıldan itibaren, İngiltere’nin denizaşırı sömürge faaliyetleriyle birlikte köleliğin daha geniş ölçekte ve sistematik bir şekilde uygulandığı bir döneme girilmiştir.
İngiltere, 17. yüzyıldan itibaren Batı Afrika’dan Amerika'ya köle ticareti yapmaya başlamıştır. Bu dönemde, Britanya İmparatorluğu’nun büyüyen sömürge ekonomileri, başta Şeker Adaları olmak üzere, tarım işçiliği için kölelere dayanıyordu. Kölelik, sadece sömürge topraklarında değil, aynı zamanda İngiltere’nin kendi sanayilerinde de ekonomik bir gerçeklik halini almıştı.
İngiltere'de Köleliğin Son Bulması: 1807 Yasağı
Köleliğin sona ermesindeki en önemli adımlardan biri, 1807 yılında kabul edilen Kölelik Ticaretinin Yasaklanması Kanunu'dur. Bu kanun, İngiltere'den köle ticareti yapılmasını yasakladı. Ancak bu, köleliğin tamamen sona erdiği anlamına gelmiyordu. Çünkü köleler hâlâ Britanya’nın sömürgelerinde çalıştırılmakta ve köle ticareti başka ülkeler aracılığıyla devam etmekteydi. Bu yasağın ardından, İngiltere hükümeti köleliğin yok edilmesine yönelik daha fazla adım atmaya başladı.
İngiltere'de Köleliğin Tamamen Kaldırılması: 1833
İngiltere’de köleliğin tamamen sona erdiği tarih, 1833 yılına dayanır. Bu yıl, Köleliğin Kaldırılması Yasası'nın kabul edildiği yıldır. Bu yasa, Britanya İmparatorluğu’na bağlı tüm sömürgelerde köleliğin kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak yasanın kapsamı sadece İngiltere ve Galler ile sınırlı değildi; aynı zamanda Kanada, Jamaika, Barbados ve Hindistan gibi pek çok sömürgeyi de kapsıyordu.
Köleliğin Kaldırılmasının Arkasında Hangi Faktörler Vardı?
Köleliğin sona ermesinde birçok önemli faktör rol oynamıştır. Bunların başında ekonomik değişiklikler, toplumsal baskılar ve uluslararası hareketler bulunmaktadır.
1. **Endüstriyel Devrim**: 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de başlayan Endüstriyel Devrim, köleliğe olan ihtiyacı azaltmıştır. Tarım ekonomisinden sanayi ekonomisine geçiş, emek gücüne olan talebin köleler yerine ücretli işçilerle karşılanabilmesini sağlamıştır. Fabrikalarda çalışan ücretli işçi sınıfı, kölelerin sağladığı ekonomik faydayı geride bırakmıştır.
2. **Ahlaki ve Dini Tepkiler**: 18. yüzyılın sonlarına doğru, özellikle Quakerlar (İngiltere’nin en eski protestan mezheplerinden biri) ve diğer dini gruplar, köleliğe karşı güçlü bir ahlaki karşıtlık geliştirmiştir. İngiltere’deki kölelik karşıtı hareket, dini ve ahlaki temeller üzerine şekillenmiştir.
3. **Uluslararası Baskılar**: Fransız Devrimi’nin etkisiyle, özgürlük ve eşitlik ilkelerinin dünya çapında yayılmaya başlaması, İngiltere’deki kölelik karşıtı hareketi güçlendirmiştir. Ayrıca, Fransızlar’ın ve diğer Avrupa ülkelerinin köleliğe karşı çıkan politikaları da İngiltere'yi bu konuda harekete geçmeye zorlamıştır.
4. **Kölelik Karşıtı Hareketlerin Artışı**: İngiltere'de, köleliğe karşı çıkan çok sayıda topluluk ve birey ortaya çıkmıştır. 1787 yılında kurulan Kölelik Karşıtı Dernek (Anti-Slavery Society), köleliğin son bulması için kampanyalar yürütmüş, İngiltere’deki önemli figürlerden William Wilberforce'un liderliğinde büyük bir siyasi hareket haline gelmiştir. Wilberforce, köleliğin kaldırılması için uzun yıllar parlementoda mücadele etmiştir.
Köleliğin Kaldırılması Yasası'nın Detayları
1833’te kabul edilen Köleliğin Kaldırılması Yasası, yalnızca köleliği yasaklamakla kalmamış, aynı zamanda bu yasağın yürürlüğe girmesi için önemli bir tazminat sistemini de beraberinde getirmiştir. İngiltere hükümeti, köle sahiplerine 20 milyon sterlin (o dönemde büyük bir meblağ) tazminat ödemeyi kabul etmiştir. Bu tazminat, köle sahiplerinin kölelerinden vazgeçmelerini sağlamak amacıyla verilmiştir. Ancak, bu yasa, kölelerin hemen özgürleşmesini sağlamamıştır; yalnızca köleliğin ortadan kalkmasını öngörmüş ve kölelerin özgürlüğe kavuşması için 6 yıl gibi bir geçiş dönemi belirlemiştir.
Köleliğin Sona Ermesinin Toplumsal Sonuçları
Köleliğin kaldırılması, İngiltere’de önemli toplumsal ve ekonomik değişimlere yol açmıştır. Bununla birlikte, köleliğin sona ermesi, sadece kölelerin özgürleşmesiyle ilgili bir mesele değil, aynı zamanda ekonomik temellerin yeniden şekillendirilmesiyle de ilişkilidir.
1. **Sosyal ve Ekonomik Değişimler**: Köleliğin sona ermesi, İngiltere’deki sömürgelerin ekonomisini derinden etkilemiştir. Şeker ve pamuk gibi ürünler artık köle emeği ile üretilmemekteydi. Bu durum, yeni iş gücü modellerine, endüstriyel üretim süreçlerine ve modern kapitalist ekonomiye doğru bir geçişi hızlandırmıştır.
2. **Köleliğin Ardındaki Psikolojik Etkiler**: Köleliğin sona ermesiyle birlikte, toplumda uzun süre devam eden ırkçılık ve ayrımcılığın son bulması beklenmiş olsa da, bu süreç çok daha karmaşık ve yavaş ilerlemiştir. Afro-İngilizlerin toplumda eşit haklar elde etmeleri, ancak yavaş bir biçimde gerçekleşmiş, uzun yıllar süren ayrımcılığa karşı savaş devam etmiştir.
Kölelik Karşıtı Hareketin Devamı ve Modern Bağlamda Kölelik
İngiltere'de köleliğin kaldırılmasının ardından kölelik karşıtı hareketler, sadece İngiltere'de değil, tüm dünyada yayılmaya devam etmiştir. Bugün, kölelik hala pek çok ülkede gizli şekilde varlığını sürdürüyor. Modern kölelik, zorla çalıştırma, ticaret, çocuk işçiliği ve insan ticareti gibi formlarda kendini göstermektedir. Bu nedenle, köleliğin sona ermesi tarihi bir dönüm noktası olsa da, insan hakları ve özgürlük mücadelesinin devam eden bir sürecin parçasıdır.
Sonuç
İngiltere’de köleliğin sona ermesi, tarihsel bir dönüm noktası olup, yalnızca bir yasal değişiklikten ibaret değildir. Köleliğin kaldırılması, toplumsal, ekonomik ve uluslararası faktörlerin birleşimiyle gerçekleşmiş, uzun yıllar süren bir mücadelenin sonucudur. Bu süreç, sadece İngiltere’yi değil, tüm dünyayı etkilemiş ve köleliğin son bulması için küresel bir bilinçlenmenin kapısını aralamıştır. Ancak, kölelik karşıtı mücadele günümüzde hala devam etmekte ve dünya genelinde daha fazla eşitlik için savaşılmaktadır.
İngiltere’de köleliğin son bulması, yalnızca bir hukuki düzenlemenin ötesinde, derin toplumsal değişimlerin ve küresel baskıların sonucudur. İngiltere’de kölelik, 19. yüzyılın başlarında sona erdi. Ancak bu tarihsel süreç, yalnızca bir yasa değişikliğiyle açıklanamaz; köleliğin son bulması, ekonomik, toplumsal ve politik etkenlerin birleşimiyle gerçekleşmiştir.
İngiltere’de Köleliğin Tarihsel Arka Planı
İngiltere'de kölelik, aslında Romalılar’ın Britanya’yı fethetmesinden sonra, M.S. 1. yüzyılda başlamıştır. Orta Çağ boyunca kölelik, genellikle savaş esirleri ve borçlulardan sağlanıyordu. Ancak 16. yüzyıldan itibaren, İngiltere’nin denizaşırı sömürge faaliyetleriyle birlikte köleliğin daha geniş ölçekte ve sistematik bir şekilde uygulandığı bir döneme girilmiştir.
İngiltere, 17. yüzyıldan itibaren Batı Afrika’dan Amerika'ya köle ticareti yapmaya başlamıştır. Bu dönemde, Britanya İmparatorluğu’nun büyüyen sömürge ekonomileri, başta Şeker Adaları olmak üzere, tarım işçiliği için kölelere dayanıyordu. Kölelik, sadece sömürge topraklarında değil, aynı zamanda İngiltere’nin kendi sanayilerinde de ekonomik bir gerçeklik halini almıştı.
İngiltere'de Köleliğin Son Bulması: 1807 Yasağı
Köleliğin sona ermesindeki en önemli adımlardan biri, 1807 yılında kabul edilen Kölelik Ticaretinin Yasaklanması Kanunu'dur. Bu kanun, İngiltere'den köle ticareti yapılmasını yasakladı. Ancak bu, köleliğin tamamen sona erdiği anlamına gelmiyordu. Çünkü köleler hâlâ Britanya’nın sömürgelerinde çalıştırılmakta ve köle ticareti başka ülkeler aracılığıyla devam etmekteydi. Bu yasağın ardından, İngiltere hükümeti köleliğin yok edilmesine yönelik daha fazla adım atmaya başladı.
İngiltere'de Köleliğin Tamamen Kaldırılması: 1833
İngiltere’de köleliğin tamamen sona erdiği tarih, 1833 yılına dayanır. Bu yıl, Köleliğin Kaldırılması Yasası'nın kabul edildiği yıldır. Bu yasa, Britanya İmparatorluğu’na bağlı tüm sömürgelerde köleliğin kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak yasanın kapsamı sadece İngiltere ve Galler ile sınırlı değildi; aynı zamanda Kanada, Jamaika, Barbados ve Hindistan gibi pek çok sömürgeyi de kapsıyordu.
Köleliğin Kaldırılmasının Arkasında Hangi Faktörler Vardı?
Köleliğin sona ermesinde birçok önemli faktör rol oynamıştır. Bunların başında ekonomik değişiklikler, toplumsal baskılar ve uluslararası hareketler bulunmaktadır.
1. **Endüstriyel Devrim**: 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de başlayan Endüstriyel Devrim, köleliğe olan ihtiyacı azaltmıştır. Tarım ekonomisinden sanayi ekonomisine geçiş, emek gücüne olan talebin köleler yerine ücretli işçilerle karşılanabilmesini sağlamıştır. Fabrikalarda çalışan ücretli işçi sınıfı, kölelerin sağladığı ekonomik faydayı geride bırakmıştır.
2. **Ahlaki ve Dini Tepkiler**: 18. yüzyılın sonlarına doğru, özellikle Quakerlar (İngiltere’nin en eski protestan mezheplerinden biri) ve diğer dini gruplar, köleliğe karşı güçlü bir ahlaki karşıtlık geliştirmiştir. İngiltere’deki kölelik karşıtı hareket, dini ve ahlaki temeller üzerine şekillenmiştir.
3. **Uluslararası Baskılar**: Fransız Devrimi’nin etkisiyle, özgürlük ve eşitlik ilkelerinin dünya çapında yayılmaya başlaması, İngiltere’deki kölelik karşıtı hareketi güçlendirmiştir. Ayrıca, Fransızlar’ın ve diğer Avrupa ülkelerinin köleliğe karşı çıkan politikaları da İngiltere'yi bu konuda harekete geçmeye zorlamıştır.
4. **Kölelik Karşıtı Hareketlerin Artışı**: İngiltere'de, köleliğe karşı çıkan çok sayıda topluluk ve birey ortaya çıkmıştır. 1787 yılında kurulan Kölelik Karşıtı Dernek (Anti-Slavery Society), köleliğin son bulması için kampanyalar yürütmüş, İngiltere’deki önemli figürlerden William Wilberforce'un liderliğinde büyük bir siyasi hareket haline gelmiştir. Wilberforce, köleliğin kaldırılması için uzun yıllar parlementoda mücadele etmiştir.
Köleliğin Kaldırılması Yasası'nın Detayları
1833’te kabul edilen Köleliğin Kaldırılması Yasası, yalnızca köleliği yasaklamakla kalmamış, aynı zamanda bu yasağın yürürlüğe girmesi için önemli bir tazminat sistemini de beraberinde getirmiştir. İngiltere hükümeti, köle sahiplerine 20 milyon sterlin (o dönemde büyük bir meblağ) tazminat ödemeyi kabul etmiştir. Bu tazminat, köle sahiplerinin kölelerinden vazgeçmelerini sağlamak amacıyla verilmiştir. Ancak, bu yasa, kölelerin hemen özgürleşmesini sağlamamıştır; yalnızca köleliğin ortadan kalkmasını öngörmüş ve kölelerin özgürlüğe kavuşması için 6 yıl gibi bir geçiş dönemi belirlemiştir.
Köleliğin Sona Ermesinin Toplumsal Sonuçları
Köleliğin kaldırılması, İngiltere’de önemli toplumsal ve ekonomik değişimlere yol açmıştır. Bununla birlikte, köleliğin sona ermesi, sadece kölelerin özgürleşmesiyle ilgili bir mesele değil, aynı zamanda ekonomik temellerin yeniden şekillendirilmesiyle de ilişkilidir.
1. **Sosyal ve Ekonomik Değişimler**: Köleliğin sona ermesi, İngiltere’deki sömürgelerin ekonomisini derinden etkilemiştir. Şeker ve pamuk gibi ürünler artık köle emeği ile üretilmemekteydi. Bu durum, yeni iş gücü modellerine, endüstriyel üretim süreçlerine ve modern kapitalist ekonomiye doğru bir geçişi hızlandırmıştır.
2. **Köleliğin Ardındaki Psikolojik Etkiler**: Köleliğin sona ermesiyle birlikte, toplumda uzun süre devam eden ırkçılık ve ayrımcılığın son bulması beklenmiş olsa da, bu süreç çok daha karmaşık ve yavaş ilerlemiştir. Afro-İngilizlerin toplumda eşit haklar elde etmeleri, ancak yavaş bir biçimde gerçekleşmiş, uzun yıllar süren ayrımcılığa karşı savaş devam etmiştir.
Kölelik Karşıtı Hareketin Devamı ve Modern Bağlamda Kölelik
İngiltere'de köleliğin kaldırılmasının ardından kölelik karşıtı hareketler, sadece İngiltere'de değil, tüm dünyada yayılmaya devam etmiştir. Bugün, kölelik hala pek çok ülkede gizli şekilde varlığını sürdürüyor. Modern kölelik, zorla çalıştırma, ticaret, çocuk işçiliği ve insan ticareti gibi formlarda kendini göstermektedir. Bu nedenle, köleliğin sona ermesi tarihi bir dönüm noktası olsa da, insan hakları ve özgürlük mücadelesinin devam eden bir sürecin parçasıdır.
Sonuç
İngiltere’de köleliğin sona ermesi, tarihsel bir dönüm noktası olup, yalnızca bir yasal değişiklikten ibaret değildir. Köleliğin kaldırılması, toplumsal, ekonomik ve uluslararası faktörlerin birleşimiyle gerçekleşmiş, uzun yıllar süren bir mücadelenin sonucudur. Bu süreç, sadece İngiltere’yi değil, tüm dünyayı etkilemiş ve köleliğin son bulması için küresel bir bilinçlenmenin kapısını aralamıştır. Ancak, kölelik karşıtı mücadele günümüzde hala devam etmekte ve dünya genelinde daha fazla eşitlik için savaşılmaktadır.